ทองพันชั่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์
:Rhinacanthus nasutus
(L.) Kurz
ชื่อวงศ์
:
ACANTHACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:
ไม้พุ่มสูง 1-2
เมตร กิ่งอ่อนมักเป็นสันสี่เหลี่ยม
ใบเดี่ยวออกเป็นคู่ๆ ตรงข้าม รูปไข่
หรือรูปวงรี โคนและปลายใบสอบเรียว
ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย
ดอกเป็นช่อสั้นๆ ออกตามซอกใบ กลีบเลี้ยง 5
กลีบ
กลีบดอกสีขาวโคนกลีบติดกันเป็นหลอดปลายแยกเป็นสองกลีบ
กลีบบนปลายกลีบแยกเป็นสองแฉก
กลีบล่างแผ่กว้าง ปลายกลีบแยกเป็น 3 แฉก
โคนกลีบมีจุดประสีม่วงแดง เกสรผู้มี 2
อันยื่นพ้นปากหลอดออกมาเล็กน้อย รังไข่มี
1 อัน รูปยาวรีมีหลอด
ท่อรังไข่คล้ายเส้นด้าย
ผลเป็นฝักยาวภายในมี 4
เมล็ด
สรรพคุณ:
ราก –
แก้กลากเกลื้อน รักษาโรคมะเร็ง
รักษาโรคผิวหนัง ดับพิษไข้
แก้พิษงูแก้พยาธิวงแหวนตาผิวหนัง
ทั้งต้น
- รักษาโรคผิวหนัง แก้น้ำเหลืองเสีย
แก้กลากเกลื้อน ผื่นคัน รักษามะเร็ง
คุดทะราดขับพยาธิตามผิวหนัง ตามบาดแผล
แก้ไส้เลื้อน ไส้ลาม
แก้ปัสสาวะผิดปกติ
ต้น - บํารุงร่างกาย
แก้โรค 108 ประการ รักษาโรคผมร่วง
ใบ -
ดับพิษไข้ แก้กลากเกลื้อน ผื่นคัน
แก้โรคไขข้ออักเสบ รักษาโรคผิวหนัง
รักษาโรคมะเร็ง รักษาโรคความดันโลหิตสูง
แก้ผมร่วง บํารุงร่างกาย แก้โรค 108
ประการ แก้ปวดฝี แก้พิษงู ถอนพิษแก้อักเสบ
แก้โรคมุตกิต
รักษาโรคพยาธิวงแหวนตามผิวหนัง
นอกจากนี้ยังใช้ผสมในตํารับยาร่วมกับสมุนไพรอื่นๆ
รักษาโรคต่อไปนี้คือ
ราก
– รักษามะเร็งเนื้องอก
รักษามะเร็งปอด กระเพาะลําไส้
มะเร็งตามร่างกาย ทําให้ผมดกดํา
แก้ไอเป็นเลือด อาเจียนเป็นเลือด
แก้ริดสีดวงทวาร ดับพิษไข้
รักษาโรคผิวหนัง แก้กระษัย แก้ผมหงอก
ผมร่วงรักษาโรคตับพิการ รักษาโรครูมาติซึม
รักษาโรคไขข้อพิการ
แก้ลมเข้าข้อทําให้ปวดบวมต่างๆ ขับปัสสาวะ
แก้แมงเคียนกินรากผม แก้เหา
แก้รังแค
ทั้งต้น - รักษาโรคผิวหนัง
คุดทะราด แก้เม็ดผื่นคัน
ต้น –
รักษามะเร็งเนื้องอก รักษามะเร็งปอด
มะเร็งกระเพาะ มะเร็งตามร่างกาย
มะเร็งลําไส้
แก้แมงเคียนกินรากผม
แก้เหา แก้รังแค รักษาโรคผิวหนัง
ใบ -
แก้แมงเคียนกินรากผม แก้เหา แก้รังแค
รักษาโรคผิวหนัง แก้ไข้ แก้ปวดหัวตัวร้อน
แก้มะเร็งไช แก้หิดมะตอย รักษาโรคมะเร็ง
รักษาวัณโรค แก้ใจระส่ำระสาย
แก้คลุ้มคลั้ง แก้สารพัดพิษ
สารสําคัญ: สาร
Rhinacanthins-C, -N และ -Q
ซึ่งเป็นสารหลักในกลุ่ม naphtoquinone
esters
ส่วนที่ใช้:
ใบสด, รากสด,ต้น,ใบแห้ง
ที่มา:
http://medplant.mahidol.ac.th/pharm/botanic.asp?bc=0288&kw=%B7%CD%A7%BE%D1%B9%AA%D1%E8%A7*
